Türkiye’nin uzaya ilk astronotlu yolculuğu gece saatlerinde gerçekleşti. Türkiye’nin ilk astronotu Alper Gezeravcı’nın içinde bulunduğu kapsül başarıyla fırlatıldı. SpaceX’in Dragon kapsülü Uluslararası Uzay İstasyonu’na kenetlenecek. Gezeravcı, uzay istasyonunda yaklaşık 2 hafta deneyler yapacak. Gezeravcı’nın uzaydaki ilk sözleri ise Atatürk’ün “İstikbal göklerdedir” sözü oldu.
Türkiye’nin ilk uzay yolculuğu maliyeti nedeniyle tartışmalara neden oldu. Uzay yolculuğunun tam maliyeti açıklanmasa da yaklaşık 55 milyon dolarlık bir bedelden söz ediliyor.
Ekonomist Mahfi Eğilmez uzay yolculuğuna harcanan 55 milyon dolarla neler yapılabileceğini açıkladı. Eğilmez, uzay yolculuğuna 55 milyon dolar harcanarak daha faydalı yatırımlardan vazgeçildiğine dikkat çekti.
Eğilmez 55 milyon dolarla neler yapılabileceğini kendi internet sitesindeki köşe yazısında şöyle anlattı:
“Özellikle kamu yatırımları ya da işleri yapılırken asıl dikkat edilmesi gereken konu alternatif maliyet (tercih maliyeti, vazgeçme maliyeti) denilen maliyet kavramıdır. Maliyet, muhasebe açısından yapılan işin mal oluş bedelidir. Konu ekonomiye gelince ortaya bir de alternatif maliyet çıkar. Bu kavramı en basit şekilde açıklamak için bir soru sorabiliriz: Eğer bu işi yapmasaydık aynı maliyetle neler yapabilirdik?
Yapımında hiçbir katkımız olmayan, bize hiçbir katkısı olmayacak olan bir uzay gemisiyle bir Türk astronotu, uzay gemisinin sahiplerine 55 milyon dolar ödeyerek uzaya göndermekle neleri yapmaktan vaz geçtik sorusu alternatif maliyet kavramının iyi bir örneğidir. Kimilerine göre bu bir seçim yatırımıdır kimilerine göre ise tipik bir gösteriş yatırımıdır. Hangi kategoriye girerse girsin ülkeye hiçbir getiri sağlamayacak bir maliyet yüklediği ve karşılığında yapılabilecek birçok fayda sağlayıcı yatırımdan vazgeçildiği açıktır.
Benzer yatırım örnekleri Kuzey Kore tarafından da bol bol yapılıyor. Komşusu Güney Kore, başta eğitime ve teknolojiye yaptığı yatırımlar sonucu dünya markaları yaratır ve bunları bütün dünyaya satarak gelişmiş ülkeler arasına girerken Kuzey Kore füzeler atıyor, askeri sanayi yatırımları yapıyor, silahlar geliştiriyor. Kuzey Kore’nin kişi başına geliri Güney Kore’nin otuzda biri düzeyinde: Halkı sefalet düzeyinde yaşıyor ama uzaya füzeler atan başkanlarıyla gurur duyuyor.”
